De blogpost PC of Mac in de homestudio behoort tot één van de meest gelezen op homestudioinfo.nl. Blijkbaar is er veel behoefte aan informatie over dit onderwerp.
Ook op diverse fora’s zijn er verhitte discussies rondom dit onderwerp. Naast de discussie PC of Mac speelt ook de discussie over welke hardware benodigd is. Dit gaat dan vaak over de benodigde rekenkracht. De snelste processors worden dan vaak genoemd en velen beweren dat je minimaal een Intel I7 of I5 processor nodig hebt.
Op zich interessante discussies maar zijn de stellingen over de benodigde rekenkracht ook op feiten gebaseerd? Ik heb zo mijn vragen en twijfels over de houdbaarheid van deze stellingen. Techniek is tenslotte een middel en geen doel op zichzelf. Dus is zo’n krachtige computer anno 2016 wel nodig? Want hoe wordt die computer gebruikt, want dat zal flink verschillen.
Ten eerste is het toch voor thuisgebruik en niet in een professionele (opname)studio. Dit beperkt vaak al de mogelijkheid om in één keer veel audiotracks op te nemen. Dus uitgebreide meersporen opnames zijn al praktisch uitgesloten. Mijn vermoeden is dat sowieso het aantal audiosporen dat tegelijkertijd wordt gebruikt in homestudio’s beperkt zal zijn. Veelal zijn het singer songwriter of bands die in de homestudio hun eigen werk opnemen. Met alleen piano & zang of gitaar & zang ga je geen 32 sporen vullen. Het potentiële gebruik van eq’s, effecten en compressie zal dan ook logischerwijs beperkt blijven. Niet echt situaties waarvoor je m.i. een zware pc nodig hebt.
In menig homestudio wordt ook gewerkt met virtuele instrumenten, de zogenaamde VSTi’s. Sinds de introductie omstreeks 1997 zijn er vele duizenden van ontwikkeld. Van eenvoudig tot complex en zeer processorintensief. Elke klassieke synthesizer is in sommige gevallen zelfs meerdere keren gerecycled, keus genoeg in ieder geval. Maar hoeveel ga je er tegelijkertijd gebruiken? Niet iedereen is tenslotte Hans Zimmer die een heel (virtueel) orkest uit zijn PC’s haalt.
Op basis van mijn eigen ervaring en bovenstaande hypothese ben ik gaan nadenken over een betaalbare homestudio pc. Wat ook zeker heeft meegeholpen is het feit dat de meeste professionele muzikanten geen goed betaalde boterham hebben. Hier zitten vaak ook hele goede en getalenteerde musici tussen die ondanks hun bovengemiddelde kwaliteiten ondermaats worden betaald. Zeker voor hen geldt, je kan je euro maar één keer uitgeven. In de praktijk komt het er dus op neer dat zij soms elk dubbeltje drie keer moeten omdraaien.
Daarnaast was mijn eigen pc was inmiddels flink verouderd, en dan bedoel ik ook flink. Het budget had ik gesteld op zo’n 500 euro. Daarnaast leek het mij ook leuk om een keer zelf een pc in elkaar te zetten. Naast de diverse software matige ingrepen had ik in de loop der jaren al wat nodige reparaties en upgrades gedaan. Zaken zoals een andere geluidskaart installeren, de defecte DVD brander vervangen en meer werkgeheugen geplaatst. Nu was de tijd rijp om mijn eigen homestudio pc helemaal zelf in elkaar te zetten.
Welke platform & processor voor je studio PC
De eerste stap was een lijst maken wat ik allemaal nodig. Daarna ben ik verder gaan zoeken en gaan oriënteren op de beschikbare oplossingen. Deze (hardware) componenten had ik in ieder geval nodig:
- Processor (met koeler)
- Moederbord
- Hardeschijf
- Werkgeheugen
- Optisch station zoals DVD of Blu-ray (steeds vaker weggelaten)
- Videokaart / Graphics (veelal geïntegreerd maar ook separaat verkrijgbaar)
- Voeding/powersupply
- Behuizing
De processor is toch de vaak de allesbepalende component dus daar ben ik eerst naar gaan kijken. De keus wordt dan of een Intel of AMD processor. Helaas viel de keuze voor AMD al snel af, als kleine speler hebben zij momenteel weinig in te brengen tegen al het Intel geweld. Gelukkig voor zowel AMD als de consument zullen zij begin 2017 weer met een competitieve reeks processor op de markt. Zolang kon ik zelf echter niet wachten en koos voor Intel.
Naast de keuze voor een merk moet je ook de keuze maken voor een platform. Zowel Intel als AMD hebben meerdere platforms in omloop. Intel heeft o.a. een X99 platform, een Hashwell, een Broadwell en Skylake platform.
Zelf heb ik gekozen voor het meest recente consumentenplatform Skylake. Voor dit nieuwe platform zijn ook nieuwe aansluitingen beschikbaar zoals USB type C. Daarnaast ondersteunt deze ook USB 3.1 & 3.0 Daarnaast speelt ook de actualiteitswaarde van dit blog een rol. Nu zijn de producenten van de hashwell lijn nog goed beschikbaar maar in 2017 zullen deze grotendeels uitgefaseerd zijn.
Omdat ik ook graag een SSD wilde hebben had dit budgettaire gevolgen voor mijn processorkeuze.Een Celeron of Pentium vind ik voor mijn gevoel toch te bemeten. Ik heb gekozen voor een processor uit de I3 serie, de Intel Core i3-6100. Voor mij is het ook meteen een test om te kijken of dit afdoende is. Veel mensen durven die gok niet aan en kiezen dan voor een zwaardere processor uit de i5 serie.
Voor het moederbord had ik ook wat wensen. Voldoende aansluitingen en voorbereid op toekomstige ontwikkelingen. USB 3.1, NVME ondersteuningen en vier slots voor werkgeheugen i.p.v. de gebruikelijke twee waren voor mij belangrijke eisen. Daarnaast wilde ik een moederbord van een merk zoals Asus of Gigabyte. Uiteindelijk is het de Gigabyte GA-B150-HD3P geworden.
KOOP EEN SSD VOOR JE DAW PC!
Al eerder schreef ik in mijn blogpost PC of Mac dat je moet kiezen voor een goed systeem. Zeker gezien het relatief krappe budget moest ik echt keuzes maken. De snelste processor zat er sowieso al niet in, maar ik wilde toch graag een stil en snel systeem. Dan moet je zaken bij de bron beetpakken en wilde daarom ook graag een SSD i.p.v. een conventionele hardeschijf. Het is stil en snel, dit komt omdat het geen bewegende onderdelen heeft. Daarnaast een SSD heeft veel hogere lees en schrijfsnelheden, ideaal dus voor audio!
Een snelle hardeschijf is eigenlijk altijd een voorwaarde geweest voor een (home)studio pc. Niet alleen de processor is dus bepalend qua snelheid. Een aantal jaren terug was bijvoorbeeld een hardeschijf met 5400 rpm (toeren) de standaard voor normale pc’s, toen werd 7200 rpm toeren al aangeraden. Voor de zwaardere toepassingen in studio’s was destijds het gebruik van SCSI 15000 rpm schijven heel normaal. Hoe hoger het toerental des te hoger de lees- en schrijfsnelheid is.
Sinds de intrede van SSD hardeschijven zijn er nieuwe mogelijkheden ontstaan. Door het ontbreken van bewegende onderdelen is de snelheidspotentie veel groter dan bij traditionele hardeschijven. Echter de eerste modellen waren klein qua opslag maar heel groot van prijs. Om die reden werd er maar 1 SSD hardeschijf van slechts 64 GB gebruikt als opstart & applicatieschijf (windows+programma’s). Voor de resterende (en vaak grote) bestanden werd dan nog een traditionele hardeschijf gebruikt.
Gelukkig is de afgelopen jaren de betaalbaarheid en opslagcapaciteit van SSD alleen maar toegenomen. Op het moment van schijven (eind 2016) kost een Samsung SSD EVO 850 500 Gigabyte circa 150 euro, de 1TB rond de 300 euro. Zelf heb ik gekozen voor de 500GB variant, voor sommige misschien wat krap, maar ik kan later nog altijd uitbreiden. Tevens is een SSD hardeschijf ook één van de beste upgrades die je kan doen.
klaar om ingebouwd te worden
Toch kan het nog sneller, de nu gangbare modellen gebruiken dezelfde interne aansluiting als een conventionele hardeschijf. Dit is de SATA aansluiting, de SATA600 heeft een maximale doorvoer van 600 MB/s. Daarnaast vormde het ahci-protocol een bottleneck, lees- en schrijfopdrachten werden grotendeels sequentieel gegeven. Voor traditionele hardeschijven is dat ruim voldoende, voor de nieuwe SSD schijven niet. Daarom is de nieuwe schrijftechniek NVME als opvolger ontwikkelt. Het is wel lastig herkenbaar omdat er twee bestaande fysieke aansluitingen hiervoor worden gebruikt, namelijk M2 of PCI express. De nieuwste en (duurste modellen halen snelheden tot 3500MB/s, ruim 7 keer zo snel als de huidige SATA standaard dus.
Dit soort snelheden zijn echt fantastisch wanneer je veel met audio, video en foto’s werkt maar ook voor grote DWG bestanden is het ideaal. Deze ontwikkelingen heeft mij mede doen besluiten om voor een wat duurder moederbord te kiezen die hier al voorbereid op is. De Samsung 960 Pro is zo’n snelle harde schijf, deze is verkrijgbaar in 500 GB, 1 & 2 TB. Op het moment van schrijven zijn deze nieuwste SSD’s zeer prijzig, de 512 GB begint ruim boven de 300 euro. Minstens dubbel zo duur als een SATA SSD. Toch een absolute musthave voor wie meer te besteden heeft. Prijzen zullen wel snel dalen dus dat wordt met een paar jaar een zeer interessante upgrade. Mijn moederbord is er in ieder geval op voorbereid.
Over het werkgeheugen hoefde ik niet zolang na te denken. ok de keuze voor het werkgeheugen is weer afhankelijk van je gekozen platform. In mijn geval dus DDR4 geheugen. ik wilde in ieder geval minimaal 8 gigabyte werkgeheugen. Daarnaast moest dit nog later makkelijk uit te breiden. Mijn moederbord heeft daarom ook vier geheugensloten i.p.v. twee. In mijn systeem zit nu een dual channel configuatie met 2×4 gigabyte van Corsair, de CMK8GX4M2A2400C16.
Om alle componenten van (voldoende) stroom te kunnen voorzien is een goede voeding een absolute must. Daarnaast wilde ik ook een stille voeding. Voor mijn systeem was geen zware voeding nodig, 300 watt was voldoende. Wanneer je een snellere processor hebt en een separate videokaart hebt is meer wattage benodigd. Zelf heb ik gekozen voor een stille en betaalbare voeding van het merk BeQuiet, de System Power 7 300W. Via hun site kan je ook heel makkelijk bereken hoeveel vermogen je nodig hebt. Je selecteert alle componenten van processor tot videokaart en vervolgens rekent hij uit welke voeding(en) ervoor in aanmerkingen komen.
Met de keuze voor een kast kwam ik voor veel dilemma’s te staan. Ik wilde een zo stil mogelijke behuizing voor zo min mogelijk geld. Voor rond de € 100 is er tegenwoordig verschrikkelijk veel keus. Maar omwille van het gestelde budget moest ik hieronder wat gaan zoeken. Het is uiteindelijk de Corsair Carbide Series 100R Silent Edition geworden.
Het bouwen van de PC ging eigenlijk soepeler dan ik had gedacht. Iedereen die met een schroevendraaier kan omgaan kan dit. Maar zoals altijd geldt, een goede voorbereiding is het halve werk. Voldoende ruimte, licht en goede schroevendraaiers is een must. Uiteindelijk nam het installeren van de computer meer tijd in de beslag. Maar dat kwam omdat ik te gierig ben geweest om een DVD drive aan te schaffen. De benodigde drivers staan toch nog veelal op DVD, dan kan je meteen alles in één keer installeren zonder dat je alles eerst moet downloaden (op een andere pc…)
Bij de eerste keer aanzetten was ik meteen verbaasd over het geluid, of eigenlijk het (bijna) ontbreken hiervan. Wat een verschil zeg t.o.v. de oude PC. En dan te bedenken dat het nog stiller kan.
De keus voor de SSD is een goede zet geweest. Windows start heerlijk snel op en alles laadt soepel. Vrij snel kreeg ik al de melding dat ik windows kon upgraden naar Windows 10. Ook deze start prima op. Met de programma’s die ik gebruik heb ik geen problemen ondervonden. Binnenkort wordt het in ieder geval tijd om ook serieus te testen waar de grenzen liggen van dit systeem. Ik ben in ieder geval tevreden over het resultaat. Het budget van € 500 heb ik net niet gehaald, door de windows licentie kwam ik op ongeveer €525 uit.
Hieronder de gehele lijst inclusief links naar diverse webshops:
processor: Intel I3-6100
Alternate
Moederbord: Gigabyte GA-B150-HD3P
Hardeschijf SSD: Samsung EVO 850 500 GB
Werkgeheugen: 2×4 Gigabyte Corsair
Voeding: Bequiet Power 7 300 watt, deze is opgevolgd door Bequiet Power 9 300watt
Behuizing: Corsair Carbide Series 100R Silent Edition
Leuk om te lezen. Heb dit ook net allemaal achter de rug echter met 1 toevoeging….de m-track.
Maar idd voor niet al.te veel centen kan je als hobbyist wel even vooruit.
Hoi, bedankt voor je reactie. Kan je misschien wat meer toelichting geven voor de andere lezers en wat bedoel je precies met de M-track?