Makkelijk opnemen met behulp van een portable audiorecorder
Je ziet steeds ze vaker tijdens concerten, in oefenruimtes en bij muziekscholen. Een kleine recorder met ingebouwde microfoons die meteen alles opneemt. Maar hoe werkt het precies, waarvoor kan het allemaal ingezet worden?
De afgelopen tijd zie je steeds meer van dit soort recorders verschijnen. In allerlei soorten, maten en prijsklassen. Maar allemaal voor hetzelfde doel: eenvoudig geluid opnemen ter herinnering, lering, inspiratie en omdat het gewoon kan (op een betaalbare manier).
Maar met een alleen recorder ben je er nog niet. Er is een woud van accessoires beschikbaar. Geheugenkaarten, voetpedalen, afstandsbedieningen, windhoezen en microfoonstandaards in allerlei variaties. Tijd voor Homestudioinfo om tekst en uitleg te geven.
De basis is in ieder geval de recorder met twee ingebouwde microfoons. Vanwege de geringe afmetingen is deze makkelijk mee te nemen maar ook zeer makkelijk op te stellen. Eigenlijk is het een verdere evolutie van de dictafoon (ook bekend als voice- of memorecorder). Deze werd vaak gebruikt door journalisten om interviews op te nemen. Vroeger ging dat op een (mini) cassettebandje.
Vanwege de veel betere beschikbaarheid van kwalitatieve goede microfoons en de digitalisering zijn er nu dus ook recorders voor muzikanten. De twee ingebouwde microfoons staan veelal in XY of AB stand (of soms verstelbaar tussen twee standen) Door deze positionering en het gebruik van twee microfoons kan het geluid in stereo worden opgenomen. Deze opnames worden als digitale audiofile opgeslagen op een SD/Micro SD geheugenkaart. Dit kan veelal in verschillende kwaliteiten en bestandsformaten namelijk MP3 (tot 320 kbps) Wave (.Wav) en in BWF (Broadcast Wave Format)
De kwaliteit waarmee kan worden opgenomen is zelfs hoger dan CD kwaliteit. Bij CD is dat 44.1 Khz en 16 bit, vandaag de dag gebeurt dat bij de meeste recorders met een samplerate van maximaal 96 Khz en 24 bit. Het geeft een goed beeld van de technologische (door)ontwikkeling. Neem echter dit soort waarden altijd wel met een korreltje zout, er komt namelijk ook een hoop marketing bij kijken. Er zijn meer factoren die van veelal van grotere invloed zijn op de uiteindelijke geluidskwaliteit. Desalniettemin is het eindresultaat goed te noemen, zeker als je prijs naar kijkt.
Snel, makkelijk en in hoge kwaliteit muziek opnemen
De drempel om muziek vast te leggen is door deze portable recorders echt flink naar beneden gegaan. Hier zijn meerdere redenen voor. Gezien vanuit een praktisch oogpunt, je hebt veel minder spullen nodig. Het is namelijk nog niet eens zo lang geleden dat voor een (simpele) stereo opname al twee losse microfoons, een mengpaneel(tje) en een losse recorder nodig had. Je moet het toch altijd maar meenemen ook al lijkt het niet zo veel. Nu heb je alleen een recorder en een statief nodig. Daarnaast hoef je ook geen rekening houden met de stroomvoorziening, de recorder zelf werkt namelijk op batterijen! Een setje reserve batterijen meenemen is toch makkelijker dan dat je een kabelhaspel moet meenemen.
Een ander belangrijk punt is dat je er voor veel spullen toch een hoop technische kennis nodig is. Hoe klein een mengpaneel ook kan zijn, voor sommige mensen blijft het ingewikkeld. En hoe meer knoppen en schuiven, des te meer er mis kan gaan. Eenmaal goed ingesteld is het met een portable recorder hoef je alleen nog maar op “Record” te drukken en je bent al aan het opnemen.
Verschillende portable audio recorders
Tot zover de basis. Maar nu ga op je zoek naar een geschikte recorder. Het zo maar eens kunnen dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Wat zijn er toch een hoop recorders.Als je zoekt op portable recorders zal je er een flink aantal komen. Het onderste segment begint al bij €99 maar de prijs kan flink oplopen. Zaken die meespelen zijn (microfoon)ingangen, meer dan twee kanalen tegelijkertijd kunnen opnemen, duurzaamheid (bouwkwaliteit) en geluidskwaliteit.
Om het allemaal wat makkelijker te maken heb ik alles ingedeeld in categorieën:
– Budget Portable recorders met ingebouwde microfoons.
– Portable recorders met ingebouwde microfoons en (microfoon)inputs.
– Portable recorders met verwisselbare microfoons en (microfoon)inputs.
– Portable audiorecorders voor gebruik bij video
Budget Portable recorders met ingebouwde microfoons.
Zoals hier al eerder beschreven, de basis is een recorder met twee ingebouwde microfoons. Deze beginnen dus al bij circa €99. Opnames gaan enkel via de ingebouwde microfoons, c’est tout. Dit zijn meteen ook qua afmetingen meteen de kleinste recorders. In deze beperkingen ligt ook de grote kracht; namelijk eenvoud. Hoe minder mogelijkheden des minder knoppen je nodig hebt.
De goedkoopste portable audio recorder op dit moment
De Zoom H1 v2 en de Tascam DR-05 V2 zijn momenteel de goedkoopste in hun soort. Prima apparaten, voor wie echter bereid is om twee tientjes meer te besteden raad ik de Tascam DR-22WL handheld recorder met WiFi aan. De bediening is echt simpel en je kan deze ook op afstand bedienen middels de Tascam DR Controll app (iOs & Android) Dit is trouwens een directe en beveiligde WIFI verbinding tussen de recorder, je hebt dus geen aanvullende apparatuur zoals een router nodig.
Deze portable audiorecorder met ingebouwde microfoons is op afstand te bedienen middels een app (IOS & Andriod)
Portable recorders met ingebouwde microfoons en (microfoon)inputs.
Voor wie meer wil zal dieper in de buidel moeten tasten. Bijvoorbeeld als je (extra) microfoons wil aansluiten. Of als recorder wilt gebruiken en direct aansluiten op de mengtafel. Dan heb je audio ingangen nodig. Voor € 175 is er dan de Tascam DR-40 V2, daarna gaat het al snel richting de € 250 en hoger.
Wil je ook draadloze bediening net zoals bij de Tascam DR-22WL? Dan is de Tascam DR-44WL4 een goede optie. Dit is de grote broer van de eerder beschreven DR-22WL. Deze heeft twee twee Neutrik XLR/jack combo-ingangen. Tevens kan deze ook vier kanalen tegelijkertijd opnemen. De draadloze mogelijkheden gaan hier ook verder. Het geluid kan rechstreeks gestreamd worden vanaf de recorder naar je telefoon.
Bedien via je IOS of Android Smartphone je portable audiorecorder van Tascam
Portable recorders met verwisselbare microfoons en (microfoon)inputs.
Soms zijn de ingebouwde microfoons niet afdoende, en wil je eigenlijk een andere microfoon gebruiken. Bij de meeste recorders moet je dan een externe microfoon gebruiken, maar niet bij twee modellen van Zoom. Deze twee werken namelijk met verwisselbare microfooncapsules.
Standaard wordt de Zoom H5 geleverd met de XYH-5 X/Y mic capsule. De Zoom H6 wordt geleverd XYH-6 X/Y Mic Capsule (deze microfoons verstelbaar van 90 tot 120 graden voor een breder stereobeeld)Dit is een stereo microfoonopstelling, in XY vorm. De andere modules zijn:
• SGH-6 Shotgun Mic Capsule (richtmicrofoon)
• MSH-6 Mid-Side Mic Capsule (stereomicrofoon opstelling)
• EXH-6 Dual XLR/TRS Combo capsule (nog meer ingangen)
Portable audiorecorders voor gebruik bij video.
Video is hot, maar wat is video zonder goed geluid? Hierboven werd al eerder genoemd dat de ingebouwde microfoon van de camera vaak niet afdoende is. Een portable recorder met ingebouwde microfoons kan al een wereld van verschil zijn.
Voor mensen die de lat nog hoger willen leggen zijn er ook recorders die hier speciaal voor zijn ontworpen. Dit zijn portable audiorecorders voor (DSLR) videocamera’s. Deze hebben meestal geen ingebouwde microfoons. Geluid bij video is namelijk toch weer anders dan enkel een audio opname. De juiste plek voor de camera houdt niet automatisch in dat dit ook de juiste plaats is om het geluid op te nemen. De positie van de microfoons kan dan onafhankelijk van de camera geplaatst worden.
De toepassingen waarbij dit nodig is zijn legio, hier onder een aantal voorbeelden:
– Concerten
– Interview met meerdere sprekers
– Filmopname met microfoons voor stemgeluid acteurs & omgevingsgeluid
Tascam noemt dit audiorecorder voor DSLR/DSLM. (DSLR staat Digital Single Lens Reflex-camera oftewel een digitale spiegelreflex camera. DSLM staat voor Digital Single Lens Mirrorless) Voorbeelden van deze modellen zijn bijvoorbeeld de Tascam DR-60 & Tascam DR-70. Daarnaast is er ook een variant van Tascam verkrijgbaar welke dan wel weer een ingebouwde stereomicrofoon heeft, dat is de Tascam DR-701D.
Tascam DR-60 audiorecorder bevestigd op statief i.c.m. een DSLR camera
Wil je meteen beeld geluid synchroon laten lopen en heb je veel kanalen nodig? Dan kom je uit bij de multitrack fieldrecorders. Dit zijn portable professionele multitrackrecoders met timecode. De Zoom F8 is bijvoorbeeld zo’n recorder en beschikt over over 8 ingangen met hoogwaardige microfoonvoorversterkers. Een veel duurder alternatief hiervoor is bijvoorbeeld de Tascam HS-P82.
Door gebruik te maken van SMPTE timecode worden zowel de video en audio opname gemerkt met dezelfde timecode, ondanks het gebruik van separate apparatuur. Deze timecode is van essentieel belang om beeld en geluid later weer synchroon te laten lopen. Daarnaast is timecode ook ideaal voor het loggen en het identificeren van het opgenomen materiaal.
Plaatsing Recorder
Maar waar moet je de recorder plaatsen om alles goed op te kunnen nemen? Een goede plaatsing is zeer belangrijk. De juiste afstand én hoogte is van grote invloed op het geluid. Bijna alle recorders zijn voorzien van 1/4 inch ( 6,35 mm) schroefdraad bevestiging mogelijkheid. Ze kunnen dus bevestigd worden op een microfoonstatief. Maar, let op! Je hebt dan wel een schroefdraad-adapter voor microfoonstatieven nodig, deze zet 1/4 inch (op achterkant van recorder) om naar 3/8 inch of 5/8 inch (op microfoonstatief).
Plaatsing gaat vervolgens net zoals bij een reguliere (stereo) microfoonopstelling. Daarbij geldt ook, elk instrument of toepassing vergt weer een andere plaats. Voor het opnemen van een gitaar is geen hoog statief nodig. Maar voor strijkkwartet is dit weer anders, veelal worden hier de microfoons als overhead geplaatst op circa 2 meter hoogte. De microfoons worden dan naar beneden gericht. Maar voor het opnemen van een kerkorgel ga je pas echte de hoogte in, 6 meter hoogte is dan soms zelfs nog niet hoog genoeg.
Voorbeelden van microfoonstatieven
Microfoonstatief voor gitaar
Microfoonstatief voor strijkkwartet & benodigde Uitschuifbare arm
Microfoonstatief Voor een orgel (max 6 meter) & benodigde Uitschuifbare arm
De juiste SDHC kaart voor je portable handheld recorder
Alle opnames worden digitaal opgeslagen op een SD of mini SD kaart. Klinkt makkelijk en is ook makkelijk, zolang je maar de juiste geheugen kaarten gebruikt. Lang niet elke kaart werkt goed ,omdat de meeste recorders nogal kieskeurig lijken zijn, dat wil nog wel eens tot onaangename verrassingen leiden….
Zo zijn er nogal wat variaties op de SD kaart. Ten eerste betreft dit de fysieke afmeting, deze is verkrijgbaar in het originele formaat, de mini en zelfs een micro variant. Ten tweede is er de opslag capaciteit. De SD kaart had oorspronkelijk een maximale opslagcapaciteit van maximaal 2 Gigabyte. Daarna kwamen de SDHC (HC staat voor High-Capacity) variant, deze kunnen een maximale opslagcapaciteit hebben van 32 GB. Deze variant wordt het meest ondersteund, voor audio is dit al voldoende, voor video is veel meer capaciteit nodig.
Die hogere capaciteit kwam er met de SDXC, waarbij XC staat voor Extended-Capacity. Deze kaarten zijn momenteel verkrijgbaar met een opslagcapaciteit van 64, 128, 256 en 512 Gigabyte. Maar slechts een paar Tascam & Zoom portable recorders kunnen overweg met kaarten van maximaal 128 gigabyte.
Wat daarnaast nog meespeelt is de snelheidsklasse, dit bepaalt de lees- en schrijfsnelheid. Dit word aangegeven door Speed Class en UHS Speed Class. Voor portable audiorecorders tot maximaal 4 kanalen is dit overigens niet zo’n issue, voor foto en videocamera’s is dit juist zeer belangrijk. Voor audio opnames is Speed Class 10 prima. UHS Speeld Class 3 is noodzakelijk voor videocamera’s die met 4K resolutie filmen.
Maar hoeveel ruimte heb je eigenlijk nodig? Het hangt er natuurlijk vanaf in welke kwaliteit je wil opnemen en met hoeveel sporen. Maar hier een goede indicatie. Met 32 GB kan ruim 50 uur stereomateriaal worden opgenomen in CD kwaliteit (16 bit, 44.1KHZ). Wanneer je opnames maakt in de hoogste kwaliteit (24 bit,96 Khz) heb je net iets meer dan 15 uur tot je beschikking. In de laagste kwaliteit (MP3, 128 kbps) meer dan 555 uur. Ruim voldoende lijkt mij zo!
Andere handige accessoires
Naast de geheugenkaarten en microfoon statieven zijn er ook andere accesores die handig kunnen zijn:
- draagtas of beschermhoes
- windshield (voor buitenopnames)
- afstandsbediening of voetpedaal
- Batterijen of reserve accu
Denk goed na wat je allemaal wilt gaan opnemen. Voor elke toepassing en budget is dan wel een geschikte oplossing te vinden. Keus genoeg. En als er vragen zijn zie ik die wel verschijnen via e-mail of facebook.
